फसवणूक, चोरी व अनधिकृत सिम कार्ड्सवर सरकारचे मोठे पाऊल – ‘संचार साथी’ अ‍ॅपची घोषणा
🗓 जून 2025
🖊️ वार्ताहर – डिजिटल सुरक्षा विभाग
दूरसंचार विभागाने (Department of Telecommunications – DoT) नागरिकांच्या डिजिटल सुरक्षेसाठी एक मोठे आणि महत्त्वाचे पाऊल उचलले आहे. आता फसवणूक करणाऱ्या मोबाईल नंबरविरुद्ध तक्रार नोंदवणं, हरवलेला फोन ब्लॉक करणं किंवा स्वतःच्या नावावर असलेले सिम कार्ड्स तपासणं हे सर्व एकाच अ‍ॅपद्वारे शक्य होणार आहे – संचार साथी (Sanchar Saathi Mobile App )
काय आहे ‘संचार साथी’ अ‍ॅप?
‘संचार साथी’ हा मोबाइल अ‍ॅप भारत सरकारने विकसित केला आहे. यामार्फत प्रत्येक नागरिक त्याच्या नावावर चालू असलेल्या मोबाइल कनेक्शन्सची माहिती मिळवू शकतो, हरवलेले/चोरी गेलेले फोन ब्लॉक करू शकतो, आणि फसवणूक करणाऱ्या नंबरची तक्रार करू शकतो.
या अ‍ॅपचा उद्देश म्हणजे फसवणूक, अनधिकृत सिम कार्ड वापर आणि चोरीच्या घटनांमध्ये लक्षणीय घट करणे.
अ‍ॅप डाउनलोड करण्यासाठी अधिकृत लिंक:
Android वापरकर्त्यांसाठी:
👉 https://play.google.com/store/apps/details?id=com.dot.app.sancharsaathi
iOS (iPhone) वापरकर्त्यांसाठी:
👉 https://apps.apple.com/in/app/sanchar-saathi/id6739700695
‘Keep Yourself Aware’ फिचर काय आहे?
संचार साथी प्लॅटफॉर्मवर एक खास फिचर उपलब्ध आहे – Keep Yourself Aware. यामार्फत नागरिकांना डिजिटल सुरक्षा, दूरसंचार धोके, आणि माहिती सुरक्षेबाबतचे ताजे अपडेट्स, सावधगिरी सूचना, आणि जनजागृती साहित्य मिळते.
हे सुद्धा वाचा – Microsoft, Google, IBM टेक कंपन्यांनी हजारो कर्मचाऱ्यांना कामावरून काढले
संचार साथी अ‍ॅपचे 3 मुख्य फायदे
फसवणूक करणाऱ्या नंबरची तक्रार करा
आजकाल फसवणुकीसाठी फोन कॉल, फेक मेसेजेस किंवा व्हॉट्सअ‍ॅपवरून OTP मागणे, KYC अपडेटच्या नावाने लिंक पाठवणे असे प्रकार सर्रास घडतात. अशा संशयास्पद मोबाईल नंबरविरुद्ध तुम्ही आता थेट संचार साथी अ‍ॅपवरून तक्रार करू शकता.
हरवलेला किंवा चोरीचा फोन ब्लॉक करा
जर तुमचा फोन हरवला असेल किंवा चोरीला गेला असेल, तर तुम्ही त्या फोनचा IMEI नंबर वापरून तो ब्लॉक करू शकता, जेणेकरून कोणीही त्याचा गैरवापर करू शकणार नाही. तसेच, तुम्ही नंतर तो सापडल्यास अनब्लॉक करण्याची सुविधा देखील यात आहे.
तुमच्या नावावर किती मोबाइल कनेक्शन चालू आहेत हे तपासा
कधी-कधी एखाद्याच्या नावावर अनधिकृत सिम कार्ड काढले जातात आणि त्याचा वापर गुन्हेगारी कामांसाठी केला जातो. ‘संचार साथी’ अ‍ॅपमधून तुम्ही तुमच्या नावावर किती मोबाईल कनेक्शन आहेत हे सहज पाहू शकता. जर काही अनधिकृत सिम सापडले, तर ताबडतोब रिपोर्ट करा.
सरकारकडून महत्वाचे आकडे
▪️ आतापर्यंत लाखो नागरिकांनी या अ‍ॅपचा वापर करून अनधिकृत सिम हटवले आहेत.
▪️ अनेक तक्रारी नोंदवून सायबर फसवणूक थांबवण्यात मदत झाली आहे.
▪️ मोबाईल कनेक्शनची पारदर्शकता वाढली असून, सिम फ्रॉडमध्ये घट झाली आहे.
संचार साथी अ‍ॅप वापरण्याची प्रक्रिया
- अ‍ॅप Google Play Store किंवा Apple Store वरून डाउनलोड करा.
- तुमचा मोबाईल नंबर आणि ओटीपीद्वारे लॉगिन करा.
- “Know your mobile connections” वर क्लिक करा.
- तुमच्या नावावर असलेली सगळी सिम लिस्ट दिसेल.
- अनवांटेड नंबरवर ‘Report’ बटण वापरून तक्रार नोंदवा.
डिजिटल युगात नागरिकांची सुरक्षा ही सर्वात महत्त्वाची गोष्ट आहे. ‘संचार साथी’ अ‍ॅप हे सरकारचे एक मोठे आणि प्रभावी पाऊल असून, फसवणूक, चोरी व अनधिकृत सिम कार्ड्सच्या विरोधात एक डिजिटल शस्त्र ठरत आहे. प्रत्येक नागरिकाने हे अ‍ॅप डाउनलोड करून त्याचा लाभ घ्यावा, हीच वेळेची गरज आहे.
Sanchar Saathi – FAQs
1. Sanchar Saathi नागरिकांना जागरूक कसे करते?
उत्तर: ‘Keep Yourself Aware’ फिचरद्वारे सायबर फसवणूक, स्पॅम कॉल्स आणि मोबाइल सुरक्षेबाबत मार्गदर्शक व माहिती पुरवते.
2. हे अ‍ॅप नागरिकांना सक्षम कसे करते?
उत्तर: सिम तपासणी, चोरीचा फोन ब्लॉक करणे, फसवणुकीची तक्रार अशा सुविधा वापरकर्त्यांच्या हातात देते.
3. सरकार त्याचा प्रचार कसा करते?
उत्तर: SMS, अ‍ॅप, वेबसाइट, आणि सोशल मीडियातून नागरिकांपर्यंत माहिती पोहोचवली जाते.
हे सुद्धा वाचा – ChatGPT म्हणजे काय? मराठीत आणि संपूर्ण स्पष्टीकरण (2025 Guide)
