पावसाळ्यात आहार व जीवनशैली: निरोगी राहण्यासाठी सर्वोत्तम टिप्स!
(Rainy Season Diet and Lifestyle Tips in Marathi)
🌧️ पावसाळा आणि आरोग्य – काय काळजी घ्यावी?
पावसाळा म्हणजे हवामानातील बदल, जंतुसंसर्गाचा धोका आणि पचनशक्तीतील घसरण. आयुर्वेदानुसार हा “विसर्ग काळ” असतो, म्हणजे सूर्याचे दक्षिणायन सुरू झाल्यानंतरचा काळ, ज्यामध्ये वातदोष वाढतो आणि पित्त व कफदोष बिघडतो. त्यामुळे विविध आजारांची शक्यता वाढते. त्यामुळे पावसाळ्यात काय खावे या कडे लक्ष देणे गरजेचे आहे.
🥗 पावसाळ्यात आहार कसा असावा?
1️⃣ पचनसुलभ आणि ताजे अन्न खा
जड, तळलेले व आंबवलेले अन्न टाळा
उकडलेले, वाफवलेले किंवा भाजलेले पदार्थ खा
रस्त्यावरील अन्न टाळा
2️⃣ रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवणारे पदार्थ
आवळा, लिंबूपाणी, कोरफड रस
नारळपाणी
हळद व आल्याचा समावेश करा
3️⃣ स्वच्छता आणि अन्नाची निगा
फळे व भाज्या मीठ टाकून कोमट पाण्यात धुवा
तीन तासांपेक्षा जुने अन्न टाळा
स्वच्छतेकडे लक्ष द्या, हात वारंवार धुवा
🕘 दिवसाची आरोग्यदायी आहार योजना
🌅 सकाळ
एक ग्लास कोमट पाणी + लिंबू
न्याहारीत मुगडाळीचे थालीपीठ, डाळ-फ्रूट चाट, दही
तेलकट पदार्थ टाळा
🌞 दुपार
चपाती, भाजी, दही, लसूण चटणी, कोशिंबीर
ताकात सुंठ, जिरे व मिरी टाकून प्या
🌙 रात्र
खिचडी, पातळ भाजी, थोडं तूप
शक्यतो लवकर जेवावे
🥦 कोणती धान्ये व भाज्या खावीत/टाळावीत?
✅ खाव्यात:
धान्ये: ज्वारी, नाचणी, गहू, जव
भाज्या: दुधी, घोसाळी, पडवळ, कोहळा
डाळी: मूग, मसूर, मटकी
❌ टाळाव्यात:
चणा, हरभरा, पावटा, राजमा
पालेभाज्या (श्रावणात बॅक्टेरिया वाढतात)
वांगी
मासे व मांसाहार
दूध व दही (पचनशक्ती कमी असल्यास)
🍵 नैसर्गिक काढा: रोगप्रतिकारक शक्तीसाठी उत्तम उपाय
साहित्य:
1-2 कप पाणी
5-7 तुळशीची पाने
1/2 चमचा हळद
1 चमचा आले
कृती:
सर्व साहित्य पाण्यात टाकून 5-7 मिनिटे उकळा
गाळून गरम प्या
थोडं थंड झाल्यावर मध घालू शकता
फायदे:
प्रतिकारशक्ती वाढते
सर्दी, खोकला, ताप यावर आराम
पचन सुधारते
शरीर डिटॉक्स होते
मानसिक शांतता
💡 अजून काही महत्त्वाच्या टिप्स:
जेवणाआधी ५ मिनिटे आले + सैंधव मीठ घ्या (भूक वाढते)
थंड पाण्याऐवजी कोमट पाणी प्यावे
तुरटी फिरवलेले पाणी वा तुळशीचे पाणी वापरा
झोप लवकर घ्या आणि वेळेवर उठण्याची सवय लावा
निष्कर्ष:
पावसाळा सौंदर्य आणि शांती घेऊन येतो, पण आरोग्याच्या दृष्टीने सावध राहणे आवश्यक आहे. योग्य आहार, स्वच्छता आणि नैसर्गिक उपाय यांचा वापर केल्यास आपण पावसाळ्यातही पूर्णपणे निरोगी राहू शकतो.
👉 आजपासूनच या आरोग्यदायी सवयी अंगीकारा आणि पावसाळ्याचा आनंद लुटा!
📌 FAQ (पावसाळ्यात आरोग्यासाठी आहार व जीवनशैली ):
Q. पावसाळ्यात कोणते पदार्थ टाळावेत?
A. चणा, राजमा, मासे, पालेभाज्या, आंबवलेले व तळलेले पदार्थ टाळावेत.
Q. पावसाळ्यात काढा प्यायला हवा का?
A. होय, हळद, तुळस व आल्याचा काढा रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवतो.
Q. पावसाळ्यात दूध घेऊ का?
A. पचनशक्ती कमजोर असल्यास दूध टाळावे किंवा उकळून घेतलेले दूध थोड्या प्रमाणात घ्यावे.
Q. पावसाळ्यात कोणते फळ खावेत?
A. केळी, पपई, आवळा, लिंबू आणि सीझनल फळे योग्य स्वच्छतेने धुवून खावीत.
हा लेख तुमच्या मित्रमंडळींना शेअर करा आणि पावसाळ्यात आरोग्य जपण्यासाठी सजग व्हा!
