2025 चा मान्सून: महाराष्ट्रात आणि पुण्यात वेळेआधी हजेरी, विक्रमी पावसामुळे जनजीवन विस्कळीत
पुणे | मे 27, 2025:
2025 सालच्या मान्सूनने यंदा एक ऐतिहासिक आणि विक्रमी सुरुवात केली आहे. गेल्या अनेक दशकांपासून महाराष्ट्रात आणि पुण्यात मान्सून सहसा जून महिन्याच्या पहिल्या किंवा दुसऱ्या आठवड्यात दाखल होत असतो.
मात्र यंदा या परंपरेला छेद देत मान्सून तब्बल 14 दिवस आधी, म्हणजे मे महिन्यातच पुण्यात दाखल झाला आहे. हे एक अतिशय दुर्मीळ आणि लक्षणीय घडलेलं आहे. यापूर्वी असा प्रसंग 1962 साली घडला होता, जेव्हा 28 मे रोजी मान्सून पुण्यात पोहोचला होता.
पण यंदा 2025 मध्ये मान्सूनने त्या ऐतिहासिक तारखेचाही विक्रम मोडीत काढत मे महिन्याच्या अखेरीस म्हणजे 27 तारखेला पुणे आणि परिसरात दमदार पाऊस सुरू केला आहे.
या आकस्मिक आणि वेळेआधी झालेल्या मान्सून आगमनामुळे हवामानात मोठा बदल जाणवला आहे. उष्णतेने हैराण झालेल्या पुणेकरांसाठी हा पाऊस दिलासादायक ठरला असला तरी, सलग तीन-चार दिवस पडलेल्या मुसळधार पावसामुळे शहरातील वाहतूक, वीजपुरवठा आणि जनजीवन काही अंशी विस्कळीत झाले आहे.
भारतीय हवामानशास्त्र विभागाने यंदा सरासरीपेक्षा अधिक, म्हणजे ११७% पावसाचा अंदाज वर्तवलेला आहे.
विक्रमी मान्सूनची सुरुवात
भारतीय हवामान विभागाच्या माहितीनुसार, केरळमध्येही मान्सूनने 8 दिवस आधीच प्रवेश केला आहे. अरबी समुद्रात तयार झालेल्या कमी दाबाच्या पट्ट्यामुळे महाराष्ट्रातही मान्सूनने वेग घेतला आहे. पुण्यात साधारणपणे 7 जूननंतर मान्सून दाखल होतो, मात्र यंदा मात्र सगळे जुने रेकॉर्ड मोडीत काढत मे महिन्याच्या शेवटीच मुसळधार पावसाने शहराला झोडपून काढले आहे.
पावसामुळे जनजीवन विस्कळीत
सतत तीन-चार दिवस सुरू असलेल्या मुसळधार पावसामुळे पुणे शहरासह जिल्ह्यातील अनेक ठिकाणी जनजीवन विस्कळीत झाले आहे. खडकवासला आणि सिंहगड परिसरात पावसामुळे बस सेवा ठप्प झाली, रस्त्यांवर पाणी साचल्यामुळे जवळपास ५ तास ट्राफिक जाम निर्माण झाला होता. पुणेकरांना चार दिवस सूर्यदर्शन न झाल्याचे अनुभवायला मिळाले.
शहरातील नदीकाठच्या आणि ओढ्यालगतच्या भागांमध्ये पाण्याचा प्रवेश झाल्याचीही अनेक प्रकरणं समोर आली आहेत. प्रशासनाकडून अशा ठिकाणी तातडीने मदतकार्य हाती घेण्यात आलं आहे.
जिल्ह्यात ढगफुटीसदृश पावसाचा अनुभव
पुणे जिल्ह्यातील बारामती, इंदापूर, दौंड या तालुक्यांमध्ये रविवारी जोरदार पावसाने हजेरी लावली. हवामान विभागाच्या नोंदीनुसार, या भागात सरासरी 65 मिमी पेक्षा अधिक पाऊस झाला आहे. विशेष म्हणजे, लोणावळा परिसरात तब्बल 231 मिमी पावसाची नोंद करण्यात आली आहे, जी अतिवृष्टीच्या पातळीवर पोहोचते.
या अतिवृष्टीमुळे काही ठिकाणी पिकांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान झाले असून, उपमुख्यमंत्री अजित पवार यांनी दौरा करून परिस्थितीची पाहणी केली आहे. त्यांनी तातडीने पंचनामे करण्याचे आदेश दिले असून, नागरिकांच्या अडचणी समजून घेत लवकरात लवकर मदत पोहोचवली जाईल, असे आश्वासनही दिले आहे.
मान्सूनपूर्व पावसाचाही जोर
यावर्षीच्या उन्हाळ्यात प्रचंड उकाडा जाणवत होता आणि नागरिक पावसाची आतुरतेने वाट पाहत होते. गेल्या तीन आठवड्यांपासून मान्सूनपूर्व पावसानेही चांगली हजेरी लावली होती. हे पावसाचे प्रमाणही समाधानकारक असून, त्यातही अनेक भागांत जोरदार सरी आणि विजांसह पावसाचा अनुभव आला होता.
हवामान विभागाचा अंदाज: 117% सरासरी पाऊस
भारतीय हवामान विभागाने यंदा 117% पावसाचा अंदाज वर्तवला आहे, म्हणजेच यावर्षी सरासरीहून अधिक पाऊस होण्याची शक्यता आहे. यामुळे शेतकरी वर्गासाठी समाधानाची बाब असली तरी, अचानक होणारा जोरदार पाऊस आणि त्यातून होणारे नुकसान ही नवीन चिंता निर्माण करत आहे.
राज्याच्या इतर भागांतही पुढील आठवड्यात मान्सूनचा प्रवेश होईल, असा हवामान विभागाचा अंदाज आहे. त्यामुळे जून महिन्याच्या सुरुवातीलाच राज्यातील बहुतांश भागांत पावसाचा जोर दिसून येण्याची शक्यता आहे.
प्रशासनाची तयारी आणि पुढील उपाययोजना
राज्य प्रशासन, आपत्ती व्यवस्थापन विभाग आणि स्थानिक स्वराज्य संस्था यांनी पावसाळ्यापूर्व तयारी तातडीने सुरू केली आहे. काही ठिकाणी एनडीआरएफच्या तुकड्या तैनात करण्यात आल्या आहेत. पाणी तुंबणे, झाडे पडणे, विजेचा अपुरा पुरवठा, रस्त्यांचे नुकसान, वाहतूक अडथळे या सर्व गोष्टी लक्षात घेता नागरिकांनीही खबरदारी घेण्याचे आवाहन प्रशासनाने केले आहे.
निष्कर्ष: 2025 चा मान्सून महाराष्ट्रासाठी आणि विशेषतः पुण्यासाठी एक ऐतिहासिक आणि वेगळा अनुभव घेऊन आला आहे. वेळेआधी आलेल्या पावसामुळे एका बाजूला उन्हाच्या झळांपासून दिलासा मिळाला असला तरी,
दुसऱ्या बाजूला अतिवृष्टीमुळे निर्माण झालेल्या समस्यांशी सामना करावा लागत आहे. हवामान विभागाचा अंदाज लक्षात घेता, येत्या दिवसांतही जोरदार पावसाची शक्यता आहे. त्यामुळे प्रशासन आणि नागरिक दोघांनीही सजग राहण्याची गरज आहे.
