दहावी आणि बारावी हा टप्पा विद्यार्थ्यांच्या आयुष्यातील एक महत्त्वाचा टर्निंग पॉईंट असतो. याच काळात योग्य करिअरची निवड करणे अत्यंत आवश्यक ठरते. करिअर निवड ही एक प्रक्रिया आहे आणि त्या प्रक्रियेत “अभ्यासक्रमाची योग्य निवड” ही पहिली आणि महत्त्वाची पायरी आहे.
दहावी किंवा बारावी नंतर कोणते अभ्यासक्रम निवडावेत, कोणत्या क्षेत्रात संधी आहेत, प्रवेश प्रक्रिया कशी आहे, हे सर्व सोप्या आणि समजण्यासारख्या भाषेत
अभ्यासक्रमांची माहिती:
प्रमाणपत्र, पदविका, पदवी अभ्यासक्रम
प्रवेश परीक्षा आणि त्यांची तयारी
अभ्यासक्रम उपलब्ध असलेल्या महत्त्वाच्या संस्था
अभ्यासक्रमानंतर मिळणाऱ्या करिअर संधी
योग्य करिअर निवड करताना विचारात घ्या:
तुमच्या आवडी, क्षमता, कौशल्ये
परिस्थिती, अभिरुची, आणि उद्योग/व्यवसायाच्या संधी
जर योग्य मार्गदर्शन मिळालं तर विद्यार्थ्यांना स्वतःची बुद्धिमत्ता, कौशल्य आणि योग्यता यांची जाणीव होऊन, ते योग्य क्षेत्र निवडू शकतात – जसे की शिक्षण, उद्योग, कृषी, संशोधन, सेवा क्षेत्र, इत्यादी. दिलेली माहिती तुम्हाला तुमच्या योग्य करिअरच्या वाटेवर मार्गदर्शन करेल, अशी आम्हाला खात्री आहे.
कला शाखा विद्यार्थ्यांसाठी10 वी नंतरचे प्रमाणपत्र अभ्यासक्रम
(Certificate courses after 10th for Arts students )
हाऊसकीपिंग (Housekeeping)
लाईट म्युझिक (Light Music)
प्ले सेंटर इन्स्ट्रक्टर (Play Center Instructor)
इव्हेंट मॅनेजमेंट (Event Management)
बेसिक बॅगेज हँडलिंग (Basic Baggage Handling)
भारतीय भाषा अभ्यासक्रम (संस्कृत, प्राचीन हिंदी, पाली)
डीटीपी – डेस्कटॉप पब्लिशिंग (Desktop Publishing)
परदेशी भाषा अभ्यासक्रम (French, German, Spanish, Chinese, English, Italian, Russian)
प्रसारण व साउंड टेक्नॉलॉजी (PA System, Sound Technician, etc.)
एलआयसी एजंट प्रशिक्षण (LIC Agent Training)
बिल्डिंग सुपरवायझर कोर्स (Building Supervisor – 6 महिने ते 1 वर्ष)
हे सर्व शॉर्ट टर्म कोर्सेस कला शाखेचे विद्यार्थी १० वी नंतर थोड्या कालावधीत (6 महिने ते 1 वर्ष) पूर्ण करू शकतात , त्यानंतर मुलांना बऱ्याच क्षेत्रात नोकरीच्या किंवा स्वरोजगाराच्या संधी तयार होतात .
10वी किंवा 12वी नंतरचे डिप्लोमा अभ्यासक्रम- कला शाखेतील विद्यार्थ्यांसाठी
( Diploma courses after 10th or 12th – for students in the arts stream )
ICET (Integrated Common Entrance Test) – आंध्रप्रदेश व तेलंगणा राज्यासाठी
TANCET (Tamil Nadu Common Entrance Test)
SNAP (Symbiosis National Aptitude Test) – Symbiosis संस्थेसाठी
CLAT (Common Law Admission Test) – लॉ कॉलेजसाठी (LLB/LLM)
Bank/Insurance Clerical Exam – बँक व विमा क्षेत्रातील नोकर्यांसाठी (IBPS, SBI, LIC इ.)
या परीक्षा दिल्याने विद्यार्थी विविध MBA, Management, Law आणि Government Job संधींसाठी पात्र ठरतात.
खाली दिलेली यादी भारतातील प्रसिद्ध आणि प्रतिष्ठित शैक्षणिक संस्था (Top Institutes in India) यांची आहे, ज्या विविध अभ्यासक्रम व क्षेत्रांसाठी ओळखल्या जातात. १२वी नंतर विद्यार्थी या संस्थांमध्ये प्रवेश घेऊन उत्कृष्ट करिअर घडवू शकतात.
प्रसिद्ध शैक्षणिक संस्था (Top Institutes in India)
1. TISS – Tata Institute of Social Sciences
सामाजिक शास्त्र, समाजकार्य, HRM, आणि डेव्हलपमेंट स्टडीसाठी प्रसिद्ध
2. ISI – Indian Statistical Institute
आकडेवारी, डेटा सायन्स, रिसर्च व क्वांटिटेटिव्ह अभ्यासासाठी
3. Delhi School of Economics
अर्थशास्त्राच्या उच्च शिक्षणासाठी देशातील अग्रगण्य संस्था
4. Gokhale Institute of Politics and Economics, Pune
पॉलिसी स्टडी, इकोनॉमिक्स आणि रिसर्चसाठी प्रसिद्ध
5. IGIDR – Indira Gandhi Institute of Development Research
रिसर्च, डेव्हलपमेंट स्टडीज, इकोनॉमिक पॉलिसी
6. FTII – Film and Television Institute of India, Pune
अभिनय, दिग्दर्शन, सिनेमॅटोग्राफी व फिल्म मेकिंगसाठी
7. NSD – National School of Drama
अभिनय, नाट्यशास्त्र आणि थिएटर शिक्षणासाठी
8. CMI – Chennai Mathematical Institute
गणित, संगणक विज्ञान आणि सैद्धांतिक भौतिकशास्त्रासाठी
9. NDA – National Defence Academy, Pune
भारतीय सैन्यात अधिकारी होण्यासाठी तीनही सेना शाखांसाठी प्रशिक्षण केंद्र
10. IIPS – International Institute of Population Sciences, Mumbai
पॉप्युलेशन स्टडीज, डेमोग्राफी आणि सोशल रिसर्चमध्ये शिक्षण आणि संशोधन
या संस्था त्यांच्या क्षेत्रात राष्ट्रीय व आंतरराष्ट्रीय स्तरावर प्रसिद्ध आहेत. येथे प्रवेश मिळवण्यासाठी विद्यार्थ्यांना संबंधित प्रवेश परीक्षा (Entrance Exams) उत्तीर्ण कराव्या लागतात.
आर्ट्स (कला) शाखेतील विद्यार्थ्यांसाठी शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर करिअरच्या अनेक संधी उपलब्ध असतात. खाली विविध क्षेत्रांतील Top Career Options दिले आहेत, जे आर्ट्स शाखेतील विद्यार्थ्यांना उपलब्ध असतात
आर्ट्स (कला) शाखेतील विद्यार्थ्यांसाठी शैक्षणिक व सर्जनशील क्षेत्रातील संधी
शिक्षक / प्राध्यापक / प्राचार्य – BA → B.Ed. / MA → NET/SET → Lecturer
लेखक / कवी / साहित्यकार – मराठी, हिंदी, इंग्रजी, इत्यादी विषयांमध्ये विशेष लेखन
पत्रकार / रिपोर्टर / अँक – पत्रकारिता (Journalism) कोर्स करून
संवाद लेखक / पटकथा लेखक / गीतकार – चित्रपट, टीव्ही व रेडिओ साठी
भाषांतरकार / अनुवादक / दुभाषी – खासकरून इंग्रजी + दुसरी भाषा जाणणाऱ्यांसाठी
ग्रंथपाल / लाइब्रेरियन – Library Science मध्ये डिप्लोमा / पदवी
समाजशास्त्रज्ञ / मानसशास्त्रज्ञ / समुपदेशक – BA (Sociology / Psychology) → MA → Practice
इतिहासतज्ज्ञ / पुरातत्त्ववेत्ता / संग्रहालय अधिकारी – History / Archaeology मध्ये उच्च शिक्षण
कायदा व प्रशासनिक सेवा – for Arts Students
1.वकील (Lawyer) / न्यायाधीश (Judge)
BA + LLB → Practice → Exam (like JMFC)
2.UPSC / MPSC अधिकारी
IAS, IPS, DySP, Tehsildar, PSI, STI, etc.
3.सरकारी अनुवादक / कस्टम ऑफिसर / SSC Exams
अनेक स्पर्धा परीक्षांतून प्रवेश
4.लोकसेवा आयोग (MPSC / UPSC) च्या परीक्षा
विविध प्रशासनिक पदांसाठी
कला व सर्जनशील क्षेत्रातील संधी
अभिनेते / दिग्दर्शक / नाटककार – Acting School / Theatre Background
फोटोग्राफर / फिल्म एडिटर / आर्ट डायरेक्टर – Diploma in Photography, Film Making
