UDISE+ मधील PEN-ID आणि APPAR-ID म्हणजे काय? विद्यार्थ्यांसाठी संपूर्ण माहिती
भारताच्या शिक्षण व्यवस्थेत डिजिटल नोंदणी आणि डेटा मॅनेजमेंटसाठी UDISE+ ही अत्यंत महत्त्वाची प्रणाली आहे. विशेषतः 10वी (SSC) आणि 12वी (HSC) विद्यार्थ्यांसाठी या प्रणालीतील दोन आयडी — PEN-ID आणि APPAR-ID — अत्यंत महत्त्वाचे ठरतात. या लेखात आपण या दोन्ही आयडींचा अर्थ, उपयोग, फायदे आणि ते कुठे असतात याची संपूर्ण माहिती जाणून घेणार आहोत.
UDISE+ म्हणजे काय?
UDISE+ (Unified District Information System for Education Plus) ही भारतातील सर्व शाळांचा आणि विद्यार्थ्यांचा डिजिटल डेटा ठेवणारी सरकारी प्रणाली आहे.
UDISE+ चे प्रमुख उद्देश:
शाळा व विद्यार्थ्यांची अचूक माहिती गोळा करणे
बोर्ड नोंदणी आणि शैक्षणिक प्रक्रिया सुलभ करणे
विद्यार्थ्यांच्या प्रगतीचे डिजिटल ट्रॅकिंग
शिष्यवृत्ती, प्रवेश प्रक्रिया, प्रमाणपत्रे यासाठी डेटा उपलब्ध करणे
PEN-ID म्हणजे काय? (Permanent Education Number)
PEN-ID हा विद्यार्थ्याचा कायमस्वरूपी शैक्षणिक ओळख क्रमांक आहे.
PEN-ID कसा असतो?
आयुष्यभर एकच
बदलत नाही
शाळा बदलली तरी तोच राहतो
PEN-ID चा उपयोग:
1ली पासून 12वीपर्यंत विद्यार्थी ओळख
शाळा बदलल्यास रेकॉर्ड ट्रान्सफर
10वी–12वी बोर्ड नोंदणी
अंतर्गत गुण नोंदणी (Internal Marks)
विद्यार्थी डेटा मॅनेजमेंट
3. APPAR-ID म्हणजे काय? (Appearing Student ID)
APPAR-ID हा 10वी आणि 12वी बोर्ड परीक्षेला बसणाऱ्या विद्यार्थ्यांसाठी तयार होणारा Exam Specific ID आहे.
APPAR-ID कधी तयार होतो?
फक्त परीक्षा नोंदणी करताना
दरवर्षी नवीन APPAR-ID मिळू शकतो
APPAR-ID चा वापर:
SSC/HSC बोर्ड नोंदणी
Hall Ticket तयार करण्यासाठी
Practical Exam Attendance
Internal Marks Submission
परीक्षा केंद्रात विद्यार्थी ओळख
PEN-ID आणि APPAR-ID मधील फरक
तुलना
PEN-ID
APPAR-ID
प्रकार
कायमस्वरूपी ID
परीक्षा वर्षासाठी ID
कोणासाठी
सर्व विद्यार्थी
10वी/12वी देणारे विद्यार्थी
कधी तयार होतो
प्रथम शाळेत प्रवेश घेताना
बोर्ड नोंदणीवेळी
वैधता
Lifetime
एका वर्षासाठी
PEN-ID आणि APPAR-ID कुठे पाहू शकता?
✔ शाळेकडून:
UDISE+ Student Register
9वी/11वी प्रवेश फॉर्म
Internal marks sheet
बोर्ड नोंदणी प्री-लिस्ट
✔ External विद्यार्थ्यांसाठी:
बोर्डामध्ये नोंदणी करताना APPAR-ID दिला जातो
PEN-ID नसल्यास शाळा/बोर्ड नवीन ID तयार करतात
PEN-ID कसा मिळवायचा?
विद्यार्थी स्वतः ID पाहू शकत नाही. तो शाळेच्या डिजिटल रेकॉर्ड मध्ये उपलब्ध असतो. त्याची माहिती तुम्हाला तुमच्या शाळेतील Class Teacher , Clerk/Office ,Principal यांच्या कडून UDISE+ portal (School Login) येथून मिळू शकते.
APPAR-ID कसा मिळतो?
APPAR-ID खालील ठिकाणी दिसतो:
बोर्ड नोंदणी फॉर्म
हॉल टिकट
प्रॅक्टिकल उपस्थिती शीट
सबमिट केलेल्या Internal marks report
विद्यार्थ्यांनी लक्षात ठेवण्यासारखे मुद्दे
दोन्ही आयडी नीट तपासा
नाव, वडिलांचे नाव, जन्मतारीख जुळते का ते पाहा
आयडी चुकीचा असल्यास त्वरित शाळेशी संपर्क करा
बोर्ड परीक्षेपूर्वी APPAR-ID ची पडताळणी आवश्यक आहे
UDISE+ मधील PEN-ID आणि APPAR-ID हे विद्यार्थ्यांच्या शैक्षणिक प्रवासातील अत्यंत महत्त्वाचे ओळख क्रमांक आहेत. PEN-ID विद्यार्थ्याचा कायमस्वरूपी डेटा सांगतो, तर APPAR-ID ही बोर्ड परीक्षेची अधिकृत ओळख आहे. हे दोन्ही आयडी परीक्षा, प्रवेश, शिष्यवृत्ती या गोष्टींसाठी फार महत्वाच्या आहेत.
FAQ
1: PEN-ID म्हणजे काय?
PEN-ID हा विद्यार्थ्याचा कायमस्वरूपी (Permanent) शैक्षणिक ओळख क्रमांक आहे जो संपूर्ण शिक्षणभर बदलत नाही.
2: APPAR-ID कधी लागतो?
APPAR-ID हा 10वी आणि 12वी बोर्ड परीक्षेच्या नोंदणीवेळी तयार होतो आणि हा फक्त त्या वर्षासाठी वैध असतो.
3: PEN-ID विद्यार्थी स्वतः शोधू शकतो का?
उत्तर: नाही. PEN-ID फक्त शाळेच्या UDISE+ सिस्टममध्ये दिसतो आणि तो शाळाकडूनच मिळतो.
