मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजना: ताज्या घडामोडी, अंमलबजावणीतील त्रुटी आणि सरकारची कारवाई
महाराष्ट्र सरकारने महिलांच्या आर्थिक सक्षमीकरणासाठी सुरू केलेली “मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजना” सध्या चर्चेचा विषय बनली आहे. महिलांना आर्थिक मदतीद्वारे स्वावलंबी बनवण्याचा सरकारचा हेतू प्रशंसनीय असला तरी योजनेच्या अंमलबजावणीत अनेक त्रुटी आणि गैरवापराच्या घटना उघडकीस आल्याने राज्यभरात गोंधळ निर्माण झाला आहे.
गैरफायदा घेतलेल्या महिलांची ओळख; कारवाई सुरू
या योजनेअंतर्गत दरमहा ₹1,500 ची आर्थिक मदत पात्र महिलांना दिली जाते. मात्र अलीकडे समोर आलेल्या माहितीवरून असे स्पष्ट झाले आहे की, २,६५२ सरकारी महिला कर्मचारी योजनेचा गैरफायदा घेत असून त्यांनी मिळवलेली ₹३.५८ कोटींची रक्कम वसूल करण्याची प्रक्रिया सरकारने सुरू केली आहे.
सरकारी सेवेत असणाऱ्या महिलांना ही योजना लागू नाही, हे स्पष्ट असतानाही अर्ज करत लाभ घेतल्याने सरकारने त्यांच्या विरोधात कठोर पावले उचलण्यास सुरुवात केली आहे. हे प्रकरण समोर आल्यानंतर सरकारच्या अंमलबजावणी प्रक्रियेवर प्रश्नचिन्ह निर्माण झाले आहे.
बोगस लाभार्थ्यांवर आयकर विभागाची नजर
अनेक अपात्र महिलांनी अर्ज करत लाभ घेतल्याचं उघड झाल्याने, आता आयकर विभाग आणि राज्य सरकारच्या संयुक्त तपासणीने योजनेच्या पात्रतेबाबत कठोर कार्यवाही सुरू केली आहे. ज्यांचे वार्षिक उत्पन्न अडीच लाख रुपयांहून अधिक आहे, त्यांना या योजनेतून वगळण्याची प्रक्रिया सुरू झाली आहे.
केंद्र सरकारकडून मिळणाऱ्या माहितीच्या आधारे, राज्य सरकार पात्र आणि अपात्र लाभार्थ्यांची यादी नव्याने तयार करत आहे. हे पाऊल योजनेतील पारदर्शकता वाढवण्याच्या दृष्टीने अत्यंत महत्त्वाचे मानले जात आहे.
दोन योजनांचा एकत्रित लाभ: ७.७ लाख जणांचे पेमेंट थांबले
फेब्रुवारी २०२५ मध्ये राज्य सरकारने मोठा निर्णय घेत ७.७ लाख लाभार्थ्यांचे पेमेंट थांबवले, कारण त्यांनी एकाच वेळी “माझी लाडकी बहीण योजना” आणि “नमो शेतकरी योजना” या दोन्हीचा लाभ घेतला होता. हा दुहेरी लाभ रोखण्यासाठी ही कारवाई करण्यात आली.
मे व जून 2025 चा हप्ता रखडलेला, प्रतीक्षा संपणार वटपौर्णिमेला?
योजनेअंतर्गत महिलांना दरमहा ₹1,500 मिळणे अपेक्षित आहे. मात्र, मे 2025 चा हप्ता अद्यापही जमा झालेला नाही, ज्यामुळे अनेक महिलांमध्ये नाराजीचे वातावरण आहे. प्रशासनाच्या सूत्रांनुसार, मे आणि जूनचे एकत्रित ₹3,000 चे पेमेंट वटपौर्णिमेच्या (10 जून) मुहूर्तावर लाभार्थ्यांच्या खात्यात जमा होण्याची शक्यता आहे. यासंदर्भात अद्याप अधिकृत घोषणा झाली नसली तरी तयारी पूर्ण झाल्याचे सांगण्यात येत आहे.
उपमुख्यमंत्री अजित पवार यांची कबुली
उपमुख्यमंत्री अजित पवार यांनी पत्रकार परिषदेत स्पष्ट केलं की, “निवडणुकीच्या कालावधीत अर्ज पडताळणीसाठी वेळ कमी होता, त्यामुळे काही अपात्र महिलांना लाभ मिळाला.” त्यांनी पुढे सांगितलं की, आता केवळ पात्र महिलांनाच लाभ दिला जाईल आणि अंमलबजावणीत पारदर्शकता राखली जाईल.
५० लाख महिलांची उत्पन्न पडताळणी सुरू – मंत्री आदिती तटकरे यांची माहिती
महिला व बालकल्याण मंत्री आदिती तटकरे यांनी स्पष्ट केलं की, “लाभार्थ्यांची पडताळणी ही कोणत्याही योजनेचा अविभाज्य भाग आहे.” आतापर्यंत सुमारे ५० लाख महिलांच्या उत्पन्नाची तपासणी सुरू असून, अपात्र ठरणाऱ्या महिलांना योजनेतून वगळण्यात येईल, असं त्यांनी स्पष्ट केलं.
विरोधकांचा आरोप आणि फडणवीस यांचे उत्तर
विरोधकांनी सरकारवर आरोप केला की, योजनेसाठी इतर विभागांच्या निधीचा वापर केला जात आहे. यावर उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी उत्तर देताना स्पष्ट केलं की, “प्रत्येक विभागासाठी स्वतंत्र निधीची तरतूद असून, कोणत्याही विभागाचा निधी वापरलेला नाही.”
निष्कर्ष: योजना उपयुक्त पण काटेकोर अंमलबजावणी गरजेची
“मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजना” हे महिलांच्या आर्थिक सक्षमीकरणाचे प्रभावी साधन आहे. मात्र, अंमलबजावणीत झालेल्या त्रुटी, अपात्र लाभार्थ्यांचा समावेश, आणि निधी वितरणातील विलंब या सर्व बाबींमुळे सरकारवर जनतेचा विश्वास डळमळीत झाला आहे.
सरकारने आता पडताळणीची प्रक्रिया अधिक कठोर करून, पारदर्शकता आणि जबाबदारी निश्चित करणं आवश्यक आहे. योजनेचा लाभ खऱ्या गरजूंनाच मिळावा, हीच लोकांची अपेक्षा आहे.
महत्त्वाच्या मुद्द्यांचा आढावा
२,६५२ सरकारी महिला कर्मचाऱ्यांकडून ₹३.५८ कोटींची वसुली सुरू
७.७ लाख जणांचे पेमेंट थांबवले
५० लाख महिलांची उत्पन्न पडताळणी प्रगतीपथावर
वटपौर्णिमेला ₹3,000 एकत्रित हप्त्याची शक्यता
बोगस लाभार्थ्यांविरोधात आयकर विभागाची कारवाई
सरकारची चुकीची कबुली व भविष्यकालीन सुधारण्याचा निर्धार
FAQ (Frequently Asked Questions)
❓ मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजना काय आहे?
उत्तर: ही योजना महाराष्ट्र सरकारने राज्यातील महिलांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम करण्यासाठी सुरू केली आहे. या अंतर्गत पात्र महिलांना दरमहा ₹1,500 इतकी आर्थिक मदत दिली जाते.
❓ या योजनेत कोण पात्र आहे?
उत्तर: योजनेसाठी अर्ज करणाऱ्या महिलांचे वार्षिक उत्पन्न अडीच लाखांपेक्षा कमी असावे. अर्जदार महिला विवाहित, विधवा, घटस्फोटीत किंवा एकल माता असू शकतात.
❓ सरकारी महिला कर्मचाऱ्यांना ही योजना लागू होते का?
उत्तर: नाही. सरकारी महिला कर्मचारी ही योजनेच्या अटींनुसार अपात्र आहेत. सरकारने अशा 2,652 अपात्र सरकारी महिला कर्मचाऱ्यांची ओळख पटवली असून त्यांच्या विरोधात रक्कम वसुलीची प्रक्रिया सुरू केली आहे.
❓ लाडकी बहिण आणि नमो शेतकरी योजना एकत्र मिळू शकतात का?
उत्तर: नाही. अशा दुहेरी लाभ घेणाऱ्या सुमारे 7.7 लाख लाभार्थ्यांचे पेमेंट फेब्रुवारी 2025 मध्ये थांबवण्यात आले आहे.
❓ मे आणि जून 2025 चे हप्ते केव्हा मिळणार?
उत्तर: अनेक अहवालांनुसार, मे व जून 2025 चे एकत्रित ₹3,000 चे हप्ते जूनच्या पहिल्या आठवड्यात जमा होण्याची शक्यता आहे, विशेषतः वटपौर्णिमेच्या मुहूर्तावर (10 जून). मात्र, यासंदर्भात अजून अधिकृत घोषणा झालेली नाही.
❓ पात्रता पडताळणी कशी चालू आहे?
उत्तर: महिला व बालकल्याण विभागाकडून सुमारे 50 लाख महिलांची उत्पन्न व पात्रतेची तपासणी सुरू आहे. उत्पन्न मर्यादा ओलांडणाऱ्या किंवा इतर अपात्र लाभार्थ्यांना योजनेतून वगळले जात आहे.
❓ योजनेसाठी इतर खात्यांचा निधी वळवला गेला आहे का?
उत्तर: नाही. उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी स्पष्ट केले आहे की, लाडकी बहीण योजनेसाठी इतर कोणत्याही खात्याचा निधी वापरलेला नाही.
